Er is heel wat leesvoer te vinden over solliciteren en sollicitatiegesprekken, kasten met boeken – en tegenwoordig virtuele kasten met e-books – vol. Maar waar gaat het nu echt om? In de gesprekken met de kandidaten, die we begeleiden naar een nieuwe baan/opdracht, valt mij op dat zelfs de meest ervaren professionals aanhikken tegen het sollicitatiegesprek. Met veel plezier help ik onze kandidaten op weg en adviseer en coach waar gewenst.
Solliciteren in de accountancy
De meeste professionals, zeker in de accountancy, solliciteren maar een paar keer in hun leven. Voor hun eerste baan hoeven zij doorgaans niet eens te solliciteren, want de accountantskantoren verdringen zich met hun campus recruiters om de gunsten van de high potentials. Die hebben het dan ook voor het kiezen en velen nemen de afslag BIG4.
Tijd voor verandering?
Maar dan komt er toch een moment, dat het begint te kriebelen. Na heel veel jaar hard werken en hard studeren met het sociale leven en de familie op de 2e/3e plaats, komt het einde van de studie in zicht. Het licht aan het einde van de tunnel wordt ineens zichtbaar en de druk vanuit de relatie vaak groot om toch wat meer tijd aan elkaar te besteden en als er kinderen zijn, vooral ook aan de kinderen. Herkenbaar?
Het goed opzetten van een CV en een motivatiebrief die er toe doet, dat is doorgaans het probleem niet. Maar dan volgt de uitnodiging voor het sollicitatiegesprek. Oeps.
Tips voor het sollicitatiegesprek
Gedurende mijn vorige leven als vestigingsdirecteur in de zakelijke dienstverlening in de destijds sterk groeiende IT-sector heb ik ruim 1000 sollicitanten gesproken, 100-en aangenomen en ook een veelvoud daarvan afgewezen. De door mij opgetekende lessen deel ik graag en het is een waar genoegen om te constateren dat onze kandidaten daar hun voordeel mee doen.
- De slagboom ….. huh?
Veel sollicitanten realiseren zich niet, dat elk contactmoment met het bedrijf er één is, ook als je je aanmeldt bij de slagboom en vervolgens bij de receptie van het bedrijf waar je solliciteert. Indien je je daar onprofessioneel gedraagt – het is ”maar” de beveiligerof de receptioniste – dan kan dat in je nadeel uitpakken. Wij hebben weleens sollicitaties vroegtijdig afgebroken, omdat een sollicitant zich arrogant gedroeg of luidruchtig een privételefoontje dacht te moeten voeren bij de receptie. In de zakelijke dienstverlening konden we ons niet permitteren, dat onze medewerkers als ambassadeurs van ons bedrijf een dergelijke attitude aannamen. - Hoe kom je de lift uit?
Vanzelfsprekend is een sollicitatiegesprek altijd spannend, het gaat tenslotte om iets … om jouw toekomst. En natuurlijk heb je het gesprek goed voorbereid en speelt het een en ander nog in je hoofd. Maar let wel: een eerste indruk kan je maar één keer maken. Hoe denk je dat je overkomt, als je met een bezorgde blik de lift uitkomt, alsof je alle lasten van de wereld op je schouders draagt? Dan begin je toch het gesprek met een 1-0 achterstand. Beter pep je jezelf in die lift op en stap je met een stralende, vertrouwenwekkende glimlach op de receptie cq je gesprekspartner af. Met een voorsprong beginnen, speel je nu eenmaal de wedstrijd eenvoudiger. - Klik = Key
Het aller-allerbelangrijkste is het creëren van een klik met je gesprekspartner(s) en zij natuurlijk met jou. Het is eigenlijk een soort van speeddaten: Heb ik een goed gevoel bij die ander? En hebben zij dat met mij? Zou ik vele jaren met hen samen willen werken? Is het onderbuikgevoel positief? Kan en krijg ik hun vertrouwen? Zou ik hen aanbevelen aan mijn vrienden? En pas jij in hun team? Willen ze samen met jou oud worden? Als de klik er niet is, dan is er naar mijn idee geen basis van vertrek. Hoe goed je ook mag zijn, de kans is groot dat het bedrijf afhaakt. En wil je, als “de liefde” er niet volledig is, jezelf dan wel binden? - Solliciteren = Verkoop
De beleving is doorgaans, dat je jezelf goed moet verkopen en daar wordt dan de focus op gelegd. Ik heb heel wat sollicitanten gezien, die in een sollicitatiegesprek een tandje bijzetten en in de overdrive gaan: uitgebreid vertellen over hoe goed ze wel niet zijn, welke bijzondere prestaties ze hebben geleverd en dergelijke. De sollicitanten zijn voornamelijk aan het zenden en beseffen niet, dat dit niet altijd als positief wordt ervaren. Een goed salesgesprek moet in evenwicht zijn; beter is het zelfs, als de klant (in dit geval het bedrijf waar je solliciteert) het meest aan het woord is. En is dat moeilijk? Nee, eigenlijk niet. De gemiddelde partner, manager cq HR-adviseur is trots op het bedrijf en op zichzelf en praat daar graag over. Door 10-15 inhoudelijke vragen voor te bereiden, waaruit jouw expertise/ervaring blijkt, zet je enerzijds jezelf goed op de kaart en geef je anderzijds die partner/manager/HR-adviseur het platform om te vertellen. - Solliciteren = Inkoop
Wellicht verrassend, maar solliciteren is Verkoop en Inkoop tegelijk. En dit geldt zowel voor het bedrijf waar je solliciteert, als voor jezelf. Vaak merk je tijdens het gesprek wel óf en hoe graag het bedrijf jou binnen wilt hengelen. De kritische vragen maken dan plaats voor hofmakerij en de verleidingskunsten worden uit de kast gehaald. Zeker in een schaarse markt qua personeelsaanbod gaan bij een goede kandidaat in dat geval alle registers open. Dat is dan ook meteen het perfecte moment, dat jij je vragen kan stellen over de ontplooiings¬mogelijkheden, de carrièreperspectieven en al het andere wat voor jou echt belangrijk is. De kunst is wel je daarin te beperken tot de 5-7 belangrijkste zaken en wel die zaken die voor jou de doorslag geven om bij dit bedrijf te willen werken. - Social Media = Je vriend
Dagelijks brengen we heel veel tijd door op de diverse social media, maar zakelijk gezien vinden sommige sollicitanten het bijvoorbeeld best eng om een LinkedIn-profiel te checken van toekomstig gesprekspartners. De persoon in kwestie krijgt daarvan namelijk een melding. Mijn advies is altijd om dat vooral wel te doen. Sterker nog: je gaat solliciteren, omdat je bij dat bedrijf wilt gaan werken. En bij zoiets belangrijks past een goede voorbereiding ….. het halve werk, toch? Check vooral de achtergrond, opleiding, werkervaring, hobby’s, publicaties, uitspraken, familie en vrienden, etc. van je gesprekspartner. En wat is er meer over hem/haar te vinden? Door een half uurtje te snuffelen op Google, Facebook, Instagram, Twitter, Linkedin, etc. weet je al snel heel veel meer. En ongetwijfeld zitten daar zaken tussen, waar je je voordeel mee kunt doen, al is het maar dat je daarmee een paar onderwerpen hebt om vroeg in het gesprek (de snuffelfase) de eerder genoemde klik te maken. - Social Media = Je vijand
Maar wat is er over jouzelf op internet te vinden? Heb je jezelf wel eens gegoogled? En indien dat niet het geval is, raad ik je aan dat vooral eens te doen. En doe dat dan met de bril van je gewenste werkgever op je neus. Want let wel: de gemiddelde recruiter / HR-adviseur zal jou ook checken. Sommige uitspraken en foto’s van jou en je maten zullen het best heel goed doen bij je vrienden, maar zal je toekomstig werkgever daar ook zo over denken? Bijvoorbeeld over die foto waar je lallend met je vrienden op staat? Of die half racistische uitspraak, wellicht grappend bedoeld, maar begrijpt jouw wannabe werkgever dat ook zo? Wellicht is het een overweging waard om je Facebook en Instagram accounts af te sluiten voor buitenstaanders. Want het zou zonde zijn als wannabe hierdoor nevertobe werkgever wordt. - Aangereden door een rode auto?
Ooit had ik een bijna dood ervaring toen ik als 7-jarige aan de hand van mijn moeder in hartje Den Haag liep. Het was niet lang na de Kerst en aan de overkant van de straat lag een kerstboom uit het raam gekwakt en prooi voor de diverse straatbendes. Ik rook de kans om mij onsterfelijk te maken in onze wijk en bewees vrijwel meteen het tegendeel door mij los te rukken uit de veilige hand van mijn moeder. Piepende remmen en het scheelde maar een paar centimeter. Vele jaren later tijdens een les psychologie werd mij mijn trauma voor rode auto’s duidelijk. In de praktijk van alledag zie ik dergelijke trauma’s ook bij onze kandidaten. Niet voor rode auto’s, maar wel voor slechte ervaringen bij hun huidige of vorige werkgever met bijvoorbeeld een misgelopen bevordering door achterblijvende studieresultaten. De neiging bestaat om hier meteen in het eerste sollicitatiegesprek over te beginnen en te toetsen of het bij de nieuwe werkgever beter is. Mijn advies is om dergelijke zaken uit te stellen tot een later moment/gesprek, anders krijgen ze teveel en wellicht de verkeerde lading. - Profileer jezelf ….. als een echte professional
Je kent ze wel, die ooms en tantes op van die puur Hollandse verjaardagsfeestjes; superlollig zijn ze, maar vaak wel ten koste van anderen. De feeststemming zat er daarna wel goed in, dat kan je ze nageven. Maar zou je hen de volgende dag jouw geheimen toevertrouwen? Hetzelfde geldt in een sollicitatiegesprek. Je kan jezelf daarin groter en belangrijker neerzetten, door misstanden bij je huidige of vorige werkgever aan de kaak te stellen en daar afstand van te nemen of door je werkgever zwaar af te vallen. Maar hoe denk je, dat dit overkomt bij je gesprekspartner? Op elk bedrijf is wel wat aan te merken en niemand vindt het fijn als de vuile was buiten gehangen wordt. Want doe je dit straks ook niet met de vuile was van je nieuwe bedrijf? Een professional weet hier op de juiste manier mee om te gaan, in ieder geval een echte professional. - Weet wat je wilt …. Overdrijf niet
En dan is het bijna zover ……. de arbeidsvoorwaarden komen aan bod. Nu wil je er waarschijnlijk een stuk op vooruit gaan of minimaal niet op achteruit gaan. Maar helaas zijn de arbeidsvoorwaarden over de verschillende bedrijven heen niet eenvoudig 1-op-1 te vergelijken. Het ene bedrijf heeft bijvoorbeeld een betere leaseregeling, terwijl een ander bedrijf beter scoort met de onkostenvergoeding of de pensioenregeling. Zo zijn er doorgaans de nodige verschillen tussen de arbeidsvoorwaardenpakketten te ontdekken. Wij geven onze kandidaten het advies mee om naar het totale plaatje te kijken, ook naar de niet financiële zaken als worklife-balance, ontplooiingsmogelijkheden en dergelijke. En we helpen hen ook in het vergelijken. Als het totale plaatje positief uitpakt, tel dan vooral je zegeningen en overdrijf niet door op een enkel (wat minder) punt te gaan muggenziften; om die 2 tientjes per maand netto door een mindere onkostenvergoedingsregeling er op het laatst nog uit te willen onderhandelen. En als je nieuwe werkgever je al tegemoet komt, weet dan wat voor indruk je hebt achtergelaten.
Heb je wat aan deze tips? Of heb je zelf nog zaken, die je hieraan toe zou willen voegen? Dan hoor ik dat graag van je. Of neem contact met me op om het gesprek aan te gaan!
